Plaid Cymru Pontypridd Wrth galon y gymuned

Liz Saville Roberts yn rhybuddio bydd Llafur yn wynebu’r un problemau enbyd â’r Torïaid

Heddiw (dydd Sadwrn 21 Hydref) bydd arweinydd Plaid Cymru yn San Steffan, Liz Saville Roberts AS, yn rhoi araith i gynhadledd flynyddol Plaid Cymru yn Llandudno.

Fe fydd hi’n rhybuddio plaid Lafur Keir Starmer y byddan nhw’n wynebu’r “un problemau enbyd” â’r Torïaid os ydyn nhw’n methu â gwrthod “celwyddau Brexit”.

Bydd Ms Saville Roberts yn disgrifio anhrefn yr wythnosau diwethaf fel “uchafbwynt chwe-mlynedd o seicdrama Brexit”. Celwydd yn ymwneud â Brexit oedd “gwraidd anhrefn San Steffan”, yn ôl Ms Saville Roberts, a “greodd wactod o atebolrwydd.”

Bydd hi’n dweud, o ystyried bod masnach o’r DU i’r UE 16% yn is na phe na bai Brexit wedi digwydd, a bod economi’r DU wedi crebachu diolch i gwymp o 5.2% mewn GDP, a chwymp o 13.7% mewn buddsoddiad, “byddai unrhyw wleidydd rhesymol a gonest yn edrych ar ragolygon economaidd enbyd Prydain ac yn cydnabod bod angen newid polisi”.

Ni all Plaid Lafur Keir Starmer “ddod o hyd i asgwrn cefn i ddatgan y ffaith honno”, yn ôl AS Dwyfor Meirionnydd.

Bydd yn ailadrodd galwad ei phlaid i’r DU ailymuno â’r farchnad sengl a’r undeb tollau, ac yn y tymor hir, i Gymru “ailymuno â’r teulu Ewropeaidd o genhedloedd – fel Cymru rydd, annibynnol”.

Er mwyn adfer ffydd mewn gwleidyddiaeth, mae Ms Saville Roberts wedi cyflwyno Mesur Cynrychiolwyr Etholedig (Gwahardd Twyll), sy'n ceisio gwneud dweud celwydd mewn gwleidyddiaeth yn anghyfreithlon. Disgwylir i’r Mesur gael ei ail ddarlleniad ddydd Gwener 28 Hydref 2022.

Bydd Liz Saville Roberts AS yn dweud:

“Beth sydd wrth wraidd anhrefn San Steffan? Celwydd. Mae Brexit yn gorwedd yn hollti’r blaid Dorïaidd, a orfododd gymunedau a theuluoedd wedyn i droi yn erbyn ei gilydd.

“Fe wnaeth celwyddau Truss am ei chynlluniau treth neoryddfrydol peryglus chwalu marchnadoedd. Mae celwydd wedi creu gwagle o atebolrwydd yn San Steffan – ac wedi caniatáu i wleidyddion di-dalent gipio awenau pŵer heb syniad ​​sut i’w defnyddio.

“Ers y bleidlais refferendwm ddi-hid honno – mae’r blaid Dorïaidd wedi penderfynu os byddwch yn ffyddlon gelwyddog, y gallwch gael unrhyw swydd y dymunwch.

“Dyna pam mae gen i fesur yn mynd drwy Senedd San Steffan a fyddai’n gwahardd dweud celwydd mewn gwleidyddiaeth. Ni ddylai hynny fod yn ddadleuol. Mewn gofal iechyd, addysg a busnes - sectorau sy'n amlwg yn effeithio ar les y cyhoedd - mae deddfau tebyg eisoes wedi'u sefydlu."

Bydd hi'n parhau:

“Yr wythnos hon oedd uchafbwynt chwe mlynedd o seicdrama Brexit.

“Mae lledrith y Torïaid a wthiwyd gan wleidyddion di-hid y gallwn ni’n dau dorri masnach gyda’n cymdogion agosaf a thyfu’r economi yn 2016 wedi tynnu pob hygrededd allan o wleidyddiaeth San Steffan. Mae Brexit wedi crebachu economi’r DU trwy arwain at gwymp o 5.2% mewn GDP, cwymp o 13.7% mewn buddsoddiad, a masnach o’r DU i’r UE 16% yn is na phe na bai Brexit wedi digwydd.

“Byddai unrhyw wleidydd rhesymol a gonest yn edrych ar ragolygon economaidd enbyd Prydain ac yn cydnabod bod angen newid polisi. Ni all Starmer na’r Blaid Lafur ddod o hyd i asgwrn cefn i ddatgan y ffaith honno.

“Mae Brexit wedi torri’r cysylltiad rhwng tystiolaeth a pholisi llywodraeth. Mae'r lledrith gwreiddiol hwnnw o 2016 bellach wedi arwain at gwymp pedwar Prif Weinidog.

“Mae’r lledrith hwnnw’n esbonio’r gyllideb ‘mini’ gwallgof honno. Ni allai Truss enwi unrhyw economegydd ag enw da a gefnogodd ei chynlluniau - ond yn ein trafodaeth gyhoeddus ôl-Brexit, ôl-wirionedd, dyw tystiolaeth ddim o bwys.

“Trwy lynnu eu hunain mor dynn i’r prosiect Brexit caled – bydd Llafur hefyd yn wynebu’r un problemau enbyd a’r Toriaid. Maen nhw eisiau ‘gwneud i Brexit weithio’ – ond maen nhw wedi ymrwymo’n llwyr i gadw rhwystrau masnach enfawr sy’n atal busnesau Cymru rhag masnachu’n rhydd gyda’n cymdogion agosaf.

“Mae Starmer wedi ei gwneud hi’n gwbl glir na fyddai llywodraeth Lafur yn y dyfodol yn ystyried ymuno â’r farchnad sengl na’r undeb tollau. Mae wedi ymrwymo i gryfhau marchnerth yr argyfwng economaidd sy'n ein poeni.

“Mae Plaid Cymru yn credu mewn gwleidyddiaeth onest. Dim ond gwrthod celwyddau Brexit yn llwyr all unioni gwleidyddiaeth dwyllodrus San Steffan. Er mwyn ein heconomi, rhaid inni ail-ymuno â’r farchnad sengl a’r undeb tollau.”